Hans stelde me laatst een leuke vraag over beeldstabilisatie: “Hoe komt het dat je foto’s minder scherp kunnen worden wanneer je een statief gebruikt?” In dit artikel leg ik uit hoe beeldstabilisatie werkt en of het verstandig is om dit te combineren met fotograferen vanaf een statief.
Beeldstabilisatie
Beeldstabilisatie is ontwikkeld om bewegingsonscherpte door het onbedoeld bewegen van de camera te verminderen. Bij weinig licht heb je langere sluitertijden nodig. Met behulp van beeldstabilisatie kun je langer uit de hand blijven schieten. Afhankelijk van het merk en model kun je 2 tot 4 stops langer belichten. Je hoeft dus minder snel over te stappen op een statief.
Beeldstabilisatie wordt door verschillende merken anders genoemd. Bijvoorbeeld “vibration reduction” (VR) door Nikon, “image stabilisation” (IS) door Canon, “steady shot” (SS) door Sony en “shake reduction” (SR) door Pentax.
In hoofdlijnen zijn er twee verschillende manieren om het beeld te stabiliseren: optische en mechanische beeldstabilisatie. Beiden leg ik hieronder uit.
Optische beeldstabilisatie
Bij optische beeldstabilisatie vindt de stabilisatie plaats in het objectief. Hierbij kan één lenselement worden bewogen. Twee gyroscopische sensoren detecteren de horizontale en verticale beweging van de camera. En door een tegenbeweging te maken wordt het beeld gestabiliseerd.
Het voordeel van optische beeldstabilisatie is dat het autofocussysteem beter werkt bij weinig licht en/of weinig contrast. En dat bij camera’s met een optische zoeker het beeld stabiel is, waardoor je meer details ziet en je nauwkeuriger kunt kadreren.
Het nadeel zijn de kosten, omdat de beeldstabilisatie in elk objectief ingebouwd moet zitten.
Mechanische beeldstabilisatie
Mechanische beeldstabilisatie vindt plaats in de body van de camera door de sensor te verplaatsen. Gyroscopen detecteren de rotatie van de camera en compenseren hiervoor door de sensor tegengesteld te bewegen.
Het voordeel van mechanische beeldstabilisatie is dat de stabilisatie beschikbaar is voor alle objectieven. En dat de benodigde objectieven een minder complex ontwerp nodig hebben en daardoor lichter zijn. Daarnaast kunnen sommige modellen ook compenseren voor rotatie van de camera, naast de horizontale en verticale bewegingen.
Een nadeel is dat bij camera’s met een optische zoeker het beeld dat je door de zoeker ziet niet gestabiliseerd is. En dat geldt ook voor het autofocussysteem dat daardoor minder goed kan werken. Daarnaast is mechanische beeldstabilisatie minder geschikt wanneer je met flinke telelenzen aan de slag wilt, omdat de maximale beweging van de sensor beperkt is.
Beeldstabilisatie en statief
Wanneer je landschappen fotografeert, is de kans groot dat je regelmatig werkt vanaf een statief. Kun je dan de beeldstabilisatie gewoon aan laten staan?
De gyroscopen die het beeld stabiliseren, veroorzaken zelf ook een trilling tijdens het compenseren voor beweging. Wanneer je de camera vasthoudt, is dit geen probleem, omdat de sensoren een lichte beweging verwachten. Maar wanneer je de camera fixeert op een statief, kan dit tot problemen leiden. De gyroscopen introduceren nu trillingen die kunnen leiden tot onscherpe foto’s.
Een simpele oplossing is dus om je beeldstabilisatie uit te zetten wanneer je fotografeert vanaf een statief. En een bijkomend voordeel daarvan is dat je minder stroom verbruikt en je dus langer met je batterijen doet.
Beeldstabilisatie staat uit bij het fotograferen vanaf statief.
Wat is jouw ervaring met beeldstabilisatie en het werken vanaf statief? Ik lees het graag in het reactieveld hieronder!
De volgende stap
Wil jij ook graag de kneepjes van het vak leren om sfeervolle landschapsfoto’s te maken? Dan is een workshop misschien iets voor jou. Klik op deze link voor meer informatie over de workshop Sfeervolle landschapsfoto’s.
—
Als je mensen kent voor wie dit artikel interessant is, zou ik het super vinden als je dit blog deelt via je social media.
Ik kan het natuurlijk zelf proberen maar ik ben benieuwd naar jou ervaring als profesional.
Met een monopod stabilisatie aan of uit?, want hier blijft altijd wat beweging over.
Hoi Dick,
Ik heb persoonlijk geen ervaring met een monopod, maar ik verwacht dat de beeldstabilisatie dan wel iets toevoegt.
Maar ik zou het zeker even testen.
Veel fotografieplezier,
Toine
Hoi Toine,
Fijn om te lezen: jouw artikelen. En deze bracht me de beeldstabilisatie weer in herinnering. Omdat ik vaak vanaf statief fotografeer staat hij standaard uit. Alleen doe ik het op dit moment een tijdje zonder. Handig dus om hem weer aan te zetten. Dank!
Ha Gemma,
Bedankt voor je complimenten en graag gedaan!
Hartelijke groeten,
Toine
Ik fotografeer tegenwoordig met Olympus OM-D camera’s, deze hebben (een hele goede) mechanische beeld stabilisatie. Omdat de zoeker electronisch is, wordt ook het zoekerbeeld gestabiliseerd.
Mijn ervaringen met beeldstabilisatie op een statief zijn misschien wel interessant om te delen: het hangt van je statief en de omstandigheden af of je beeldstabilisatie beter aan of uit kan zetten. Met een relatief licht en minder stijf statief, een compact reis statief bijvoorbeeld, kan het beter zijn stabilisatie aan te zetten, vooral als er veel wind staat. Heb je een zwaarder en stijver statief, dan is beeld stabilisatie uit vaak beter.
Ik kan je aanraden vooral te experimenteren. Maak enkele (dezelfde) foto’s met beeldstabilisatie aan en met beeldstabilisatie uit en kijk welke het scherpst zijn. Beoordelen doe je vooral op je computer scherm, op het schermpje van je camera kan je scherpte niet goed zien, zelfs niet als je in zoomt.
Hoi Frans,
Bedankt voor het delen van jouw ervaringen!
Ik werk zelf met een vrij zwaar statief en camera.
En ik heb slechts een enkele keer gehad dat ik bij veel wind wel voordeel had van beeldstabilisatie.
Maar ik kan me inderdaad voorstellen bij een lichtere opstelling dat beeldstabilisatie alsnog nuttig kan zijn bij flinke wind.
Leuk dat je deze aanvulling hebt geschreven 🙂
Hartelijke groeten,
Toine
Hoi Toine, weer een goed gebracht artikel, zoals we van jou gewend zijn. Zelf merk ik elke keer opnieuw dat je niet zomaar eventjes een foto kunt maken. Zoals je aangeeft: beeldstabilisatie: staat-ie uit of aan. Belichting, scherpte allemaal zaken die je rustig eerst moet doen alvorens de knop van je toestel in te drukken.
Daarom fijn, dat je ons regelmatig op dergelijke zaken wijst.Ga lekker door zo, zou ik zeggen.
Hoi Henk,
Dankjewel voor je enthousiaste berichtje 🙂
Hoe vaker je al dit soort dingen instelt, hoe gemakkelijker en sneller het gaat.
Heel veel plezier met fotograferen!
Hartelijke groeten,
Toine
Ik heb een lens Sigma 17-70mm voor Canon en daar staat OS op ON-OFF. Wat wilt dit zeggen?
Hoi Jean Pierre,
OS staat voor Optical Stabilizer.
Dit is dus de knop waarmee je de (optische) beeldstabilisatie uit kunt zetten.
Hartelijke groeten,
Toine