Een totale zonsverduistering is een zeldzaam natuurverschijnsel. Liefhebbers reizen er de hele wereld voor af. En dit jaar, op 21 augustus, is Amerika aan de beurt. In dit artikel leg ik je uit hoe je een zonsverduistering kunt fotograferen.

Wat is een zonsverduistering?

Bij een zonsverduistering schuift de maan voor de zon langs. Tijdens een totale zonsverduistering bedekt de maan de zon volledig. Hierdoor wordt het donker en is de corona (gaswolk rond de zon) zichtbaar.

Een totale zonsverduistering is meestal maar op een heel klein gedeelte van de aarde voor enkele minuten zichtbaar. Dit houdt liefhebbers echter niet tegen om de hele wereld ervoor af te reizen. Op 21 augustus zal de zon volledig worden verduisterd in Amerika. En dit zal vele Amerikanen en buitenlandse toeristen trekken naar de eclipsbaan.

Drie fasen tijdens de zonsverduistering

Een zonsverduistering bestaat eigenlijk uit drie fasen. Tijdens de eerste fase schuift de maan steeds verder tussen de Aarde en de zon in. In deze fase is het zonlicht zeer fel.

Tijdens de tweede fase staat de maan precies tussen de zon en de Aarde in. De zon is dan volledig verduisterd. Het wordt donker. En dit merk je ook aan de natuur om je heen. De vogels stoppen bijvoorbeeld met fluiten.

In de derde fase schuift de maan de zon weer voorbij en wordt het zonlicht opnieuw heel fel.

Extra bijzonder zijn ook de momenten waarop de rand van de maan en de zon precies over elkaar liggen. De maan heeft namelijk bergen en dalen. Hierdoor kan het zonlicht al door de dalen heen stralen, terwijl het licht door de maanbergen nog wordt tegen gehouden. Dit wordt het parelsnoereffect genoemd.

Kijken

De allerbelangrijkste tip die ik je kan geven?

Wees voorzichtig met je ogen!!! Kijk nooit rechtstreeks in de richting van de zon, omdat je hier permanente oogschade aan kunt overhouden.

Hoe kun je de gedeeltelijk verduisterde zon dan toch zien? Je kunt bijvoorbeeld naar de zon kijken met een eclipsbrilletje, dat hiervoor speciaal ontwikkeld is. Of door een vel mylar folie / solar screen.

Alleen tijdens de totaliteit – wanneer de zon volledig verduisterd is – kun je richting de zon kijken zonder bescherming. Op dat moment is het mogelijk om de corona te zien, die anders altijd door het zonlicht overstraald wordt.

De totale verduistering duurt maar kort. Deze keer maximaal 2 minuten en 40 seconden. Geniet hiervan. Ook zonder te fotograferen. Want het zal je toch niet gebeuren dat je bezig bent met je camera en het moment eigenlijk helemaal gemist hebt?

Fotograferen

Wil je de gedeeltelijk verduisterde zon niet alleen zien, maar ook fotograferen? Bescherm dan naast je ogen ook je apparatuur goed! Zolang de zon niet volledig is verduisterd, is de kracht van het zonlicht enorm.

Als je foto’s van de zon zelf wilt maken, gebruik dan een speciaal zonnefilter, een lasglas (nr. 14) of een sterk grijsfilter (bijvoorbeeld een 10-stops filter).

Wanneer je gebruik maakt van een lasglas of grijsfilter, kijk dan NOOIT door je zoeker naar de zon, maar gebruik live-view. Het zichtbare licht mag dan sterk verminderd zijn, maar de infrarood-straling wordt niet door deze filters tegengehouden en kan je ogen ernstig beschadigen zonder dat je dit direct merkt!

Laat je camera niet te lang rechtstreeks op de zon gericht staan.

Je objectief bundelt het licht van de zon en creëert daardoor heel veel warmte die je camera kan beschadigen. Draai de camera daarom regelmatig weg van de zon, of hang er een doek overheen.

Als je de zon goed in beeld wilt brengen, gebruik dan een objectief met een brandpuntsafstand van minimaal 400 mm.

Wanneer je fotografeert met een objectief met een brandpuntsafstand van (omgerekend) 400 mm of meer, kun je de zon groot genoeg in beeld brengen om bijvoorbeeld ook grote zonnevlekken waar te kunnen nemen (zie foto). Uiteraard is het handig om je camera dan lekker op een statief te zetten.

Gedeeltelijke zonsverduistering in Nederland op 20 maart 2015. Gefotografeerd met Nikon D800, Nikkor 70-200 mm + 2x teleconverter (@400 mm), Lee Big Stopper (10 stops grijsfilter), ISO 100, f/18, 1/4000 s. Vlak naast de rand van de maan is ook nog een kleine zonnevlek te zien. Fotograaf: Toine Westen.

Scherpstellen kun je handmatig doen. Omdat de zon zo ver weg is, draai je de focus naar oneindig. Check wel even of dit scherpe foto’s oplevert, of dat je de focusring een heel klein stukje terug moet draaien.

Tot 10 seconden voor en vanaf 10 seconden na de totaliteit heb je bescherming nodig voor je ogen en je apparatuur.

Tijdens de volledige verduistering heb je geen filters nodig. Verschillende instellingen zijn tijdens de totaliteit mogelijk. De binnen-corona leg je al vast met vrij ongevoelige instellingen. Voor de veel zwakkere buiten-corona kun je de instellingen gevoeliger maken.

Zelf heb ik het geluk gehad om in 1999 een volledige zonsverduistering mee te maken. Ik heb toen naar dit bijzondere schouwspel gekeken en tijdens de totaliteit geen foto’s gemaakt. Als jij de totaliteit wel vast wilt leggen, vind je hier een belichtingstabel met extra informatie over de instellingen.

Wat wil je fotograferen tijdens de zonsverduistering?

Bedenk vooraf wat je wilt fotograferen.

Terwijl de maan steeds verder voor de zon schuift, is het leuk om foto’s van de gedeeltelijk verduisterde zon te maken.

En er is dan ook nog een ander leuk effect te zien en te fotograferen: zonlicht dat door kleine gaatjes valt, geeft sikkelvormige lichtvlekjes in plaats van rondjes.

Doordat er een “hapje” uit de zon is, is dit geen ronde maar een sikkelvormige lichtbron geworden. Dit kun je bijvoorbeeld zien onder een boom (met bladeren) of als je gaatjes maakt in een vel papier of een stukje karton. In de schaduw zie je dan sikkelvormige lichtvlekjes.

Denk van tevoren na over je fotolocatie en compositie, zodat je er op de dag zelf geen extra tijd aan kwijt bent.

Je compositie wordt deels bepaald door het weer. Lichte bewolking kan mooie effecten geven in combinatie met de deels verduisterde zon. Ook kun je bijvoorbeeld takken als silhouetten laten afsteken tegen de zon.

Wil je ook de totaliteit fotograferen? Bedenk dan vooraf welke instellingen je wilt gebruiken. Zet alles klaar, zodat je zo min mogelijk hoeft te veranderen aan de instellingen. En dus zoveel mogelijk zelf kunt genieten van het moment!

Deze zomer

Zelf zal ik deze zomer niet naar Amerika gaan. Waar ik dan wel zit? Je kunt het ontdekken door mijn Facebook pagina te liken of mijn Instagram te volgen. Daar zal ik regelmatig foto’s posten 🙂