Een polarisatiefilter geeft je de mogelijkheid om reflecties te beïnvloeden, kleuren te versterken en contrasten te verhogen. In dit blog vertel ik je meer over de effecten van het polarisatiefilter en welk type je het beste kunt kopen.
Wat is een polarisatiefilter
Een polarisatiefilter is een filter dat je de mogelijkheid geeft om reflecties in je foto’s te beïnvloeden. Wij zien de dingen om ons heen, omdat ze licht reflecteren. Dat licht beweegt in verschillende richtingen. En met een polarisatiefilter kun je zelf kiezen welk licht je wel en niet doorlaat.
Een polarisatiefilter bestaat uit twee ringen. De ene ring schroef je in de filterdraad van je objectief. De andere ring, met het filter, blijft draaibaar. Door te draaien kun je licht uit de ene richting doorlaten en het andere licht tegenhouden, of juist andersom.
Effecten van een polarisatiefilter
Met een polarisatiefilter kun je verschillende effecten in je foto’s krijgen.
Het belangrijkste effect voor natuur- en landschapsfotografie vind ik de mogelijkheid om reflecties te beïnvloeden. En daarvan zal ik je hieronder twee voorbeelden geven.
Versterken of verzwakken van reflecties met een polarisatiefilter.
In de linker foto is het polarisatiefilter zo gedraaid dat je zoveel mogelijk reflectie krijgt in het water. Hierdoor wordt de lucht sterk weerspiegeld. In de rechter foto is het filter juist zo gedraaid om zo min mogelijk reflectie te krijgen. Zo kun je door het wateroppervlak heen kijken en zie je de stenen op de bodem van het fjord.
Door het wegnemen van reflecties kun je ook kleuren versterken. Kijk maar eens naar de foto’s van dit herfstbos.
Kleuren versterken met een polarisatiefilter.
In de linker foto reflecteert het licht op de natte bladeren. Hierdoor krijgt deze foto een wat grauwe waas. In de rechter foto zijn de schitteringen met behulp van het polarisatiefilter weggedraaid, waardoor de kleuren veel sterker naar voren komen.
Waar je rekening mee moet houden
Iets wat belangrijk is om je te realiseren, is dat je met een polarisatiefilter ongeveer 1 tot 2 stops licht tegenhoudt. Je sluitertijden worden dus wat langer. Bij weinig licht kan dit tot ongewenste bewegingsonscherpte leiden. Aan de andere kant kun je het filter dus ook gebruiken om je sluitertijden wat te verlengen als je dit juist als creatieve techniek wilt toepassen.
Een van de effecten waar het filter ook om bekend staat, is het donkerder maken van de lucht. Hierdoor kun je mooie contrasten krijgen tussen de blauwe lucht en de witte wolken.
Contrast verhogen tussen wolken en lucht.
Het sterkste effect met dit filter krijg je wanneer je camera 90 graden gedraaid staat ten opzichte van de zon. Wanneer je met een groothoek fotografeert, is het belangrijk om het effect van het polarisatiefilter ter plekke al goed te bekijken. Het kan namelijk zo zijn dat de lucht aan de ene kant donker wordt en aan de andere kant van je foto licht van kleur blijft.
Waar je bij aanschaf op moet letten
Er bestaan lineaire en circulaire polarisatiefilters. Lineaire filters worden soms voor technische camera’s gebruikt. Maar voor spiegelreflexen en systeemcamera’s heb je een circulair filter nodig.
Doordat een polarisatiefilter uit twee gestapelde ringen bestaat, is het een wat dikker filter. Hierdoor kun je donkere hoeken in je foto’s krijgen. Ook wel vignettering genoemd. Ga daarom voor een “slim” filter. Dat is een extra dunne, waardoor je minder snel donkere hoeken krijgt.
Je objectief is zo goed als het zwakste element. Wanneer je een (polarisatie)filter voor je objectief schroeft, is het dus belangrijk om te zorgen dat deze van een goede kwaliteit is. Hier betaal je wellicht wat meer voor. Maar ik zou je toch willen aanraden om voor een bekend merk te kiezen.
De volgende stap
Overweeg je om een polarisatiefilter te kopen? Of heb je er al een, maar weet je niet zo goed hoe je hem moet gebruiken? Dan is de workshop Sfeervolle landschapsfoto’s misschien iets voor jou. Tijdens deze workshop leg ik uit hoe je een polarisatiefilter en eventuele grijsverloopfilters gebruikt. En verder gaan we in op compositie bij landschapsfotografie. Lijkt het je leuk om mee te doen? Lees dan hier verder over de workshop Sfeervolle landschapsfoto’s.
—
Maak jij al gebruik van een polarisatiefilter? Ik lees je ervaringen graag in het reactieveld hieronder!
En als je mensen kent voor wie dit artikel interessant is, zou ik het super vinden als je dit blog deelt via je social media.
Ik heb in een museum gefotografeerd en kreeg vaak een lichte reflectie van het glas van de vitrines. Met een polarisatiefilter was dit waarschijnlijk te voorkomen geweest.
Hallo Jan,
Ja, je hebt inderdaad een goede kans om de reflecties in de glazen vitrines te verminderen of zelfs volledig teniet te doen met behulp van een polarisatiefilter.
Hartelijke groet,
Toine
Beste Toine,
Wat ik mis in het bovenstaande stuk is de opmerking dat het van belang is dat een polarisatie-filter geen kleurzweem afgeeft.
Essentieel lijkt mij.
Beste E. Velthorst,
Uiteraard is het fijn als je filters geen kleurzweem veroorzaken in je foto’s.
In mijn ervaring hebben polarisatiefilters daar weinig last van.
Met name grijsfilters staan erom bekend dat ze een kleurzweem kunnen geven.
En wanneer je in raw fotografeert, kun je een kleurzweem altijd weer verwijderen.
Fijne avond!
Toine
Ik gebruik altijd een zonnekap, gaat niet lukken zo met het polarisatiefilter, heb je hier een oplossing voor?
Hoi Maarten,
Bedankt voor je vraag.
Ik weet niet goed hoe jouw camera met polarisatiefilter en zonnekap eruit ziet.
En ik begrijp daardoor ook niet helemaal waarom het voor jou niet goed samen gaat.
Ik gebruik zelf deze combinatie namelijk wel.
Daarbij steek ik mijn vinger vanaf de voorkant de zonnekap in en draai zo het polarisatiefilter.
Als dat bij jou niet past, dan zou ik de zonnekap eraf halen.
Daarna het filter draaien tot je het gewenste effect ziet.
En dan de zonnekap er weer op zetten, maar ik begrijp dat dit niet superhandig of snel is.
Of de zonnekap eraf laten wanneer je met het polarisatiefilter werkt.
En deze er alleen op zetten als dat nodig is.
Hartelijke groeten,
Toine
Een zonnekap is niet altijd noodzaak, bij lange brandpunt is het wel aan te raden een zonnekap te gebruiken. Maar de lichtval zie je vooraf al in de zoeker. Wanneer ik een polarisatiefilter gebruik gaat de zonnekap eraf.
Hallo Toine,
Ik gebruik een circulair polarisatie filter van Hama, 55 mm. Meestal gebruik ik hem als een soort zonnebril, voor de kleurcontrasten. Bij water natuurlijk ook tegen de schitteringen. Jouw gebruik bij natte bladeren had ik nog niet aan gedacht. Hartelijk dank, dat houd ik er ook in.
Vriendelijke groet,
Minne Dijkstra
Hoi Minne,
Dankjewel voor je reactie.
En leuk dat je een nieuwe toepassing uit het stuk hebt gehaald!
Veel plezier met het toepassen ervan 🙂
Hartelijke groeten,
Toine
Ik gebruik het filter vaak om een sterker contrast in de kleuren te krijgen. In mijn foto’s zie je vaak een mysterieuze sfeer ontstaan.
Hoi Douwe,
Leuk dat je al gebruik maakt van het polarisatiefilter.
En helemaal mooi te horen dat je er een mysterieuze sfeer mee kunt creeren!
Heel veel plezier met verder experimenteren met dit filter 🙂
Hartelijke groeten,
Toine