Als je aan het fotograferen bent. Denkt je camera dan voor jou, of denk jij voor de camera? Met andere woorden, wie is de baas, je camera of jij? In dit artikel geef ik je een aantal voordelen van het handmatig instellen van je camera.
De automatische stand van je camera kan heel veel. Maar wat hij niet kan, is jouw gedachten lezen. En daardoor krijg je niet altijd de foto die jij in gedachten had.
Vaak heb je een bepaald idee van wat je zou willen fotograferen. Bijvoorbeeld de sprookjesachtige sfeer in het bos. Of het warme licht van de zonsondergang. Of misschien zelfs wel het mystieke noorderlicht?
Maar jouw camera heeft geen idee van wat jij graag vast wilt leggen. Die kan alleen maar een “gemiddelde” foto maken. En daarom gaat hij op zoek naar twee dingen:
– een belichting die bij die gemiddelde foto past
– een scherpstelpunt op het onderwerp waarvan hij denkt dat dat het belangrijkste is.
Wanneer de lichtsituatie daar dus vanaf wijkt, worden je foto’s lichter of donkerder dan jij voor ogen had. En wanneer je niet op het dichtstbijzijnde onderwerp scherp wilde stellen, ligt de focus hoogstwaarschijnlijk niet op jouw bedoelde onderwerp.
Met handmatig instellen ben jij de baas
Wanneer je begrijpt hoe je camera werkt, dan kun je hem handmatig bedienen. En als je je camera met de hand instelt, dan ben jij dus de baas over je camera. In plaats van andersom.
Veel mensen denken dat het handmatig instellen van je camera heel ingewikkeld is. Maar dat valt eigenlijk reuze mee. In principe zijn er maar drie instellingen van belang.
Met deze instellingen kun je de belichting regelen. Dus daarmee bepaal je hoe donker of hoe licht de foto uiteindelijk wordt. Maar elke instelling heeft ook nog een tweede effect. Hieronder zet ik de drie instellingen op een rij.
Sluitertijd
Een van de instellingen is de sluitertijd. Hiermee bepaal je hoe lang er licht op je sensor valt. Hoe langer de sluiter open staat, hoe lichter de foto wordt.
Wanneer je sluiter lang open staat, kan er beweging in de foto ontstaan. Ofwel doordat jij zelf de camera niet zo lang precies stil kunt houden. Of omdat je onderwerp beweegt. Dit heet bewegingsonscherpte.
Vaak is bewegingsonscherpte onbedoeld en wordt dit als negatief ervaren. Maar je kunt er juist ook heel bewust het gevoel van beweging mee creëren in je beelden.
Door de sluitertijd handmatig in te stellen, kun je dus kiezen of je het beeld wilt bevriezen of dat je juist beweging wilt suggereren.
Diafragma
Een andere instelling is het diafragma. Dit is een opening in je lens die je groter en kleiner kunt maken. Hoe groter de opening, hoe meer licht er op je sensor valt en hoe lichter de foto wordt.
Bij een hele kleine opening, wordt een groot gebied in je foto scherp. Bij een grotere opening wordt een kleiner gebied scherp. We noemen dit een grote of een kleine scherptediepte.
Door te spelen met de grootte van het diafragma heb je de keuze welk deel van het beeld scherp wordt. Alles scherp, of liever een klein gedeelte, waardoor je nadruk kunt leggen op je onderwerp door dit scherp af te beelden met een onscherpe achtergrond en/of voorgrond.
ISO-waarde
De laatste instelling is de ISO-waarde. Hiermee stel je de lichtgevoeligheid van je sensor in. Wanneer je een hogere ISO-waarde kiest, wordt je foto lichter.
Hoge ISO-waardes hebben als groot voordeel dat je in relatief donkere omstandigheden nog steeds kunt fotograferen (eventueel vanaf statief). Maar een nadeel van hogere ISO-waardes is dat de hoeveelheid zichtbare ruis in je beelden toeneemt.
Een voorbeeld
Gisteren maakte ik deze foto’s van het noorderlicht. De eerste fotografeerde ik in de automatische stand. De tweede heb ik handmatig belicht. Het verschil is duidelijk.
Beide foto’s zijn ook handmatig scherpgesteld. Want de autofocus werkt in zo’n situatie niet. En wanneer de camera niet kan scherpstellen, maakt hij ook geen foto voor je.
Noorderlicht gefotografeerd op de automatische stand en handmatig scherpgesteld. De camera koos voor deze instellingen: 1 s, f/2.8, ISO 1600.
Noorderlicht gefotografeerd met handmatige belichting en handmatig scherpgesteld. Ik koos voor de volgende instellingen: 5 s, f/2.8, ISO 1600. Hierdoor zie je veel meer details in de tekening en de kleur van het noorderlicht. En daarnaast zijn veel meer sterren zichtbaar.
Fotografeer jij in de automatische stand, of belicht je de foto handmatig? Ik lees het graag in de reacties hieronder! En ook waarom je kiest voor de ene of de andere manier.
De volgende stap
Wil jij ook de baas zijn over je camera, in plaats van andersom? En zou je graag meer willen leren over het handmatig instellen van je camera? Met rustige uitleg in begrijpelijke taal, oefeningen om dat wat je geleerd hebt in de praktijk te brengen en de mogelijkheid om feedback op je foto’s te krijgen.
Dan is de online cursus Grip op je camera misschien wat voor jou. Kijk hier voor meer informatie over de online cursus Grip op je camera.
Hoi Toine, Bedankt weer voor de mooie en duidelijke uitleg. Normaal fotografeer ik in de M stand, ik ben eens terug in de A stand gegaan maar toch vind ik de M stand gemakkelijker om mee te werken. Je hebt ook snel een stop hoger of lager gezet door gewoon aan het wieltje te draaien. Wat is fotografie toch een leuke hobby.
Helemaal mee eens, Lucienne!!
Hartelijke groeten uit IJsland,
Toine
Leuk artikel Toine. Ik fotografeer bijna altijd op M stand, soms met autofocus en soms handmatige focus. Ik wil steeds vaker zelf bepalen hoe het beeld eruit gaat zien. Dus ik wil de regie behouden. Het levert steeds vaker mooie realistische beelden op, maar ook beelden die ver van de werkelijkheid afliggen.
Ha Mirjam,
Bedankt voor je berichtje 🙂
Ja, fijn he, dat je zelf de regie hebt met de M-stand.
Leuk dat je het contrast aangeeft dat je zowel foto’s kunt maken die dichtbij jouw werkelijkheid liggen, als dat je de mogelijkheid hebt om juist hele creatieve beelden te maken.
Groeten uit IJsland,
Toine
Hallo Toine, jouw artikelen lees ik altijd met plezier. En elke keer leer ik weer iets. De automatische stand heb ik al lang achter me gelaten. Zoveel mogelijk in de A- of M-stand. En zijn de foto’s niet naar wens: ik heb van de fouten weer geleerd.
Henk
Hoi Henk,
Bedankt voor je reactie!
Dat vind ik een mooie instelling, want van de dingen die niet direct lukken, leer je het meest!
Fijne avond,
Toine