Vorige maand vertelde ik dat ik een foto had gemaakt met “dubbele belichting”. Die term bleek nogal wat vragen op te roepen. Daarom leg ik je in het artikel van deze week uit wat dubbele belichting is, wat je ermee kunt en waarom het zo’n spannende techniek is.
Dubbele belichting
Bij een dubbele belichting maak je als het ware twee foto’s over elkaar heen. Hierdoor zijn sommige delen van de ene foto zichtbaar in de andere foto. En dat kan hele mooie effecten opleveren.
Misschien heb je weleens met een analoge camera gewerkt. Als je dan vergat om het rolletje door te draaien, kreeg je ook twee foto’s op één negatief. Dit is dus eigenlijk hetzelfde effect. Alleen was het toen waarschijnlijk onbedoeld en gebruik je het nu juist expres.
Verschillende effecten
Met dubbele belichtingen kun je verschillende effecten creëren.
Dromerig / soft focus effect
In de foto die ik vorige maand besprak, gebruikte ik de dubbele belichting om een sprookjesachtige sfeer (soft focus effect) te creëren. Hieronder zie je de foto zonder en met dubbele belichting.
Voor deze foto heb ik mijn camera op een statief geplaatst. Het eerste beeld dat ik maakte is een gewone foto. Waarbij ik heb scherpgesteld op de boom. Voor het tweede beeld heb ik de scherpstelling handmatig aangepast. Ik heb het focuspunt iets naar me toe gehaald, waardoor het onscherpe beeld iets groter wordt dan het scherpe beeld.
Twee keer hetzelfde onderwerp
Deze foto geeft een voorbeeld waarbij hetzelfde onderwerp tweemaal in beeld is gebracht.
Bij deze toepassing van dubbele belichting is het heel belangrijk waar je het onderwerp in je compositie laat terugkomen. In beide foto’s moet je dus rekening houden met de andere foto. Zodat “beide” onderwerpen mooi naar voren komen in het samengestelde beeld.
Dubbele belichting is eigenlijk de eenvoudigste vorm van meervoudige belichting. Je kunt dus ook meer dan twee beelden samenvoegen. Genoeg mogelijkheden om te experimenteren dus 😉
Door elkaar
Een derde mogelijkheid is om twee beelden door elkaar te fotograferen. Hieronder zie je een voorbeeld.
Bovenstaande foto is opgebouwd uit deze twee beelden.
Je kunt hierbij eerst een silhouet fotograferen, bijvoorbeeld tegen een heldere lucht. En als tweede beeld iets kiezen waarmee je het silhouet “invult”. De donkere delen uit de eerste foto zullen worden ingevuld door de lichte delen uit de tweede foto. Maar ook bij deze vorm van dubbele belichting kun je je fantasie de vrije loop laten.
Hoe maak je een dubbele belichting
Zelf vind ik het het leukste om dubbele belichtingen “in camera” te maken. Mijn camera heeft een stand voor meervoudige belichting (multiple exposure). Maar dat is niet voor alle cameramodellen het geval. Zoek dit even op in de handleiding van je eigen camera.
Voor mijn Nikon D800 gaat het als volgt. Je gaat naar het opnamemenu, selecteert meervoudige belichting en kiest het aantal opnames dat je wilt combineren (dat is dus twee in het geval van een dubbele belichting). Vervolgens kies je de stand voor meervoudige belichting (wil je één zo’n foto maken of een reeks achter elkaar?). Daarna maak je de foto’s en de camera voegt ze vervolgens samen.
Mocht je deze stand nu niet op je camera hebben, wees dan niet getreurd. Je kunt de beelden ook samenvoegen in een fotobewerkingsprogramma, zoals Photoshop. Wanneer je hiervoor kiest, heb je zelfs nog meer mogelijkheden voor het samenvoegen van de foto’s (verschillende blending modes) dan in de camera. En hou je niet zo van het bewerken van je foto’s op de computer? Dan zijn er zelfs apps voor je smartphone beschikbaar.
Geen reden dus om niet eens met deze techniek te gaan spelen!
Een spannende techniek
Wanneer je dubbele belichtingen maakt, weet je van tevoren nooit helemaal hoe het uiteindelijke beeld gaat uitpakken. Vooral wanneer je “in camera” werkt. Dat maakt dat ik dit een spannende techniek vind om te gebruiken.
En daarbij is het voor de kijker vaak ook niet meteen duidelijk wat hij of zij ziet. Dit maakt het beeld interessant om langer te bestuderen. En hoe langer je kijkt, hoe meer je erin gaat zien.
In deze techniek kun je heel veel creativiteit kwijt. Ik ben benieuwd of je deze techniek al kende en wat je ervan vindt. Laat je het hieronder even weten in het reactieveld? En je kunt jouw foto-experimenten delen onder mijn Facebook-bericht over deze blog, als je dat leuk vindt!
Hoe nu verder?
Dubbele belichting is een van de fotografie-gereedschappen die je kunt inzetten bij het maken van een foto. Wil je leren hoe je het juiste gereedschap op het juiste moment inzet? Zodat je precies die foto kunt maken die je voor ogen hebt? Lees dan even verder over de workshop Hoe zíé je dat?
Super mooie foto’s en bedankt voor de uitleg , ik ga het zeker eens uitproberen intussen sla ik het mooi op !
Fijne week x
Melina
Hi Melina,
Bedankt voor je berichtje!
Ben benieuwd hoe je de techniek in de praktijk vindt 🙂
En je mag je resultaten altijd delen, natuurlijk.
Een mooie week gewenst,
Toine
Het proberen waard …mooi. .groetjes Pierre ds
Leuk dat je het een keer wilt gaan proberen, Pierre!
Ik ben benieuwd naar je resultaten 🙂
Hartelijke groeten,
Toine
Hallo Toine, ik was altijd al benieuwd naar deze techniek, dank voor je duidelijke uitleg. Ik ben er meteen mee aan de slag gegaan en wordt er erg enthousiast van.
ik ga er zeker verder mee experimenteren.
groetjes Mirjam Leyte
Ha Mirjam,
Leuk dat je er meteen zo enthousiast mee van start bent gegaan!
Deel je je foto’s onder het FB bericht (https://www.facebook.com/fotograferenindenatuur/posts/687894928060369)?
Ik ben heel benieuwd naar je resultaten!
En ze hoeven nog niet perfect te zijn, he, voordat je ze deelt 😉
Hartelijke groeten,
Toine
dank voor je uiteenzetting betreft de dubbele belichting. Probeer deze techniek al enige tijd uit en ben tot de conclusie gekomen dat het wel even tijd vraagt om tot goede resultaten te komen, dus toch een kwestie van uitproberen.
Hoi Bep,
Bedankt voor je reactie.
Leuk dat je al geexperimenteerd hebt met dubbele belichtingen!
Ik hoop dat je weer een stapje verder komt met de tips uit dit artikel.
En inderdaad gewoon blijven proberen 🙂
Hartelijke groeten,
Toine
Hallo Toine, ik wil even iets recht zetten. Ik heb gereageerd op een beetje domme wijze. Mijn camera (Panasonic Lumix) kan dit nl. ook. Daar kwam ik na mijn reactie achter.
Laat ik het zo zeggen: bedankt voor deze tip. Ik ga het vast en zeker binnenkort proberen. Enne… excuus dat ik een beetje verkeerd reageerde.
Tot slot: ik lees jouw artikelen steeds met plezier !
Henk
Ha Henk,
Geen enkel probleem 🙂
Fijn dat je mijn artikelen met plezier leest.
En heel veel succes met het uitproberen van deze (voor jou) nieuwe techniek!
Fijne avond,
Toine
Hallo Toine,
je artikel is leuk en fijn voor jou dat jouw camera dit kan. Maar begin nu niet over Photoshop, want dat heeft volgens mij weinig met het echte fotograferen te maken. Daar is het een kwestie van twee of meer foto’s over elkaar heen brengen en dan samenvoegen. Jaren geleden kon die al in PSPro. Leuk als grapje, maar niet als foto.
Hoi Henk,
Bedankt voor je complimenten over mijn artikel 🙂
Mijn persoonlijke voorkeur ligt ook duidelijk bij het maken van dubbele belichtingen “in camera”.
Maar ik heb wel het geluk dat mijn model camera dat kan.
Wanneer dat niet het geval is, is Photoshop (of ieder ander fotobewerkingsprogramma) wat mij betreft wel degelijk een optie.
Zeker wanneer je de foto’s bewust hebt gemaakt met het idee om ze later samen te voegen.
Dan is Photoshop alleen het gereedschap dat de foto’s samenvoegt, i.p.v. dat je camera dat gereedschap is.
De resultaten kunnen er precies hetzelfde uitzien.
Maar als jij deze vorm van nabewerking niks vindt, zou ik me zeker bezig houden met vormen van fotografie waar je wel blij van wordt!
Hartelijke groeten,
Toine
Maakt het voor het eindresultaat uit, welke van de twee foto’s je het eerste neemt?
Hoi Leo,
Bedankt voor je vraag!
Nee, voor het eindresultaat maakt het op zich niet uit welke foto je eerst neemt.
Maar zelf heb ik wel een voorkeur in de volgorde.
Bijvoorbeeld bij het dromerige effect om eerst de scherpe foto te nemen, zodat ik kan zien dat deze goed gelukt is.
Of bij de twee beelden door elkaar eerst de foto met het silhouet, zodat ik weet waar ik de andere elementen moet plaatsen.
Goed weekend,
Toine