Soms is het landschap zo weids en zo prachtig, dat je het niet kunt vangen in één foto.
Natuurlijk kun je een (super)groothoeklens gebruiken, maar dan wordt alles in de verte zo klein afgebeeld.
Een mogelijke oplossing is het samenvoegen van meerdere foto’s tot een panorama.
Ik kreeg een vraag over het maken van panoramafoto’s.
Daarom geef ik je deze week acht praktische tips voor het fotograferen van panorama’s.
De tips van deze week geef ik je aan de hand van deze voorbeeldfoto.
Fjord op de Lofoten, Noorwegen; 0,5 s | f / 11 | ISO 100 | 35 mm | panorama van 11 foto’s.
Tip 1: brandpuntsafstand
Wanneer je een weids landschap aan het fotograferen bent, zal je waarschijnlijk aan de slag gaan met een groothoeklens. Zelf gebruik ik voor landschappen meestal mijn 24-70 mm objectief, dat ik dan naar 24 mm toe draai.
Als je dan besluit dat het toch de moeite waard is om een panorama te maken, in plaats van een enkele foto, dan loert het gevaar dat je je objectief op 24 mm laat staan.
Mijn eerste tip is om een brandpuntsafstand van 35 mm of meer te kiezen. Hierdoor voorkom je dat je teveel vertekening krijgt in de hoeken van de foto’s. Waardoor je problemen kunt krijgen als je de foto’s gaat samenvoegen.
> In de voorbeeldfoto heb ik gebruik gemaakt van een brandpuntsafstand van 35 mm.
Tip 2: statief
Een ander veelvoorkomend “probleem” is dat de foto’s schuin weglopen. Je bent bijvoorbeeld aan de linkerkant begonnen waar een berg stond. Hoe verder je naar rechts gaat, hoe lager je gaat fotograferen, omdat daar bijvoorbeeld een meer te zien is.
Wanneer je nu de foto’s gaat samenvoegen, kom je links (onder de berg) en rechts (boven het meer) een stuk foto tekort… Je kunt dit voorkomen door te fotograferen vanaf een statief, dat je eerst waterpas hebt gezet.
Tip 3: camerastand
Een extra hulp om voldoende ruimte om je landschap heen te creëren, is door de camera in portretstand te houden. Doordat je je camera een kwartslag kantelt, houd je aan de boven- en onderzijde van je foto’s meer ruimte over die je later kunt afsnijden. En liever wat eraf snijden, dan een stukje tekort komen…
> Het panorama in het voorbeeld is samengesteld uit 11 staande foto’s.
Tip 4: overlap
Wat bij het maken van een panorama ook belangrijk is, is dat er voldoende overlap zit tussen de verschillende foto’s. Op die manier kan de software die de foto’s samenvoegt goed herkennen wat er op elkaar moet passen. Houd hierbij rekening met 30-35% overlap van de ene met de volgende foto.
Tip 5: diafragma
Kies bij het maken van een panorama voor een wat kleiner diafragma (dus een wat groter getal), bijvoorbeeld f/11 of f/16. Op die manier zorg je ervoor dat er zoveel mogelijk scherp is in je beeld.
> Voor de foto’s in het voorbeeld heb ik gebruik gemaakt van diafragma f/11.
Tip 6: scherpstellen
Wanneer alle beeldelementen ongeveer even ver weg zijn van de camera, kun je op één punt daarvan scherpstellen. Dit kan met de autofocus, maar daarna zet je de autofocus uit. Zo zorg je ervoor dat alle foto’s worden gemaakt met dezelfde scherpstelafstand.
Staan de beeldelementen op verschillende afstanden tot de camera? Focus dan op een onderwerp dat op ongeveer éénderde van de totale afstand in je beeld is. En zet daarna de autofocus uit.
Tip 7: ISO-waarde
Doordat je vanaf statief fotografeert, maakt het niet zoveel uit als je een wat langere sluitertijd nodig hebt. Je kunt daarom je ISO op een lage waarde instellen, waardoor je een kwalitatief goed beeld krijgt met zo min mogelijk ruis.
> De ISO-waarde stond op 100 voor de foto’s in het voorbeeld.
Tip 8: samenvoegen
Als je klaar bent met fotograferen, moet je de foto’s op je computer nog samenvoegen tot een panorama. Hiervoor bestaan verschillende programma’s. In de laatste versie van Adobe Lightroom (6 of CC) zit bijvoorbeeld een functie waarmee je heel gemakkelijk panorama’s maakt.
Je selecteert de foto’s die samen het panorama vormen. Vervolgens klik je op de rechter muisknop en kies je ‘foto samenvoegen’ (of ‘photo merge’ in de Engelse versie) en daarna klik je op ‘panorama’.
De software maakt nu een voorvertoning. Je kunt nog een projectie-type kiezen en aangeven of je wilt dat het panorama automatisch wordt uitgesneden. Het uitsnijden doe ik meestal liever zelf in de ontwikkel module, zodat ik er zelf de controle over heb. En dan is je panorama af!
> De foto’s in dit voorbeeld zijn samengevoegd met Photoshop. Omdat deze functie nog niet in Lightroom beschikbaar was toen ik dit panorama maakte.
—
De foto die ik als voorbeeld heb gebruikt in dit artikel, is een van de foto’s die ik bespreek in mijn nieuwe e-book. Binnenkort meer hierover!
Dit artikel schreef ik naar aanleiding van een vraag die ik kreeg. Heb je ook een vraag? Laat het dan weten in de comments hieronder. En misschien beantwoord ik hem in een van mijn blogs.
Hoi Toine kan dat ook met een vast brandpunt lens van 35 mm.
Maar je hebt weer een mooie reis achter de rug en aan je fotot’s te zien heb je er van genoten.
Gr Cor
Hoi Cor,
Jazeker, dat kan ook met een objectief met een vaste brandpuntsafstand.
35 mm is daar zeer geschikt voor!
Hartelijke groeten,
Toine
Om de foto’s samen te voegen,kun je ook “Image Compositie Editor” van Windows gebruiken,ik gebruik het ook ,het is gratis te downloaden.
Je kan er de Panorama op het eind zelf nog bewerken en hij vult de lege stukken ook vanzelf op.
Het is even wennen om er mee te werken maar mij bevalt het uitstekend.(werkt ook met Windows 10)
http://research.microsoft.com/en-us/um/redmond/projects/ice/
Foto’s samenvoegen zit in Photoshop Elements 10 bijv. achter de knop BESTAND en dan NIEUW
Succes.
arie
Hoe heb je het samenvoegen gedaan in Photoshop en in welke versie? Prachtige foto!
Hoi Hanneke,
Bedankt voor je complimenten 🙂
Ik werkte toen met Lightroom 4 en Photoshop CS5, denk ik.
De werkwijze is niet veel veranderd, behalve dat het nu in 1 programma zit.
In Lightroom selecteerde je de foto’s die je wilde samenvoegen.
Via de rechtermuisknop ging je naar ‘foto’s samenvoegen in Photoshop’ en koos je voor panorama.
Je kon dan nog wat opties kiezen, zoals het projectie-type en daarna koos je voor samenvoegen.
Na enige tijd wachten kreeg je je panorama in Photoshop te zien.
Veel succes ermee!
Toine
Leuke informatie. Dank voor het delen.
Graag gedaan, Paul.
Doe er je voordeel mee!
Dank je voor de info, en hoe was Japan
Graag gedaan, Jan.
Japan was fantastisch.
Ontzettend leuk om van zo dichtbij de apen te kunnen fotograferen.
En daarnaast hele interessante gesprekken gehad met Jasper Doest over hoe je fotografie kunt inzetten voor natuurbehoud.
Dat laatste is iets waar ik me meer en meer voor wil inzetten.
Bedankt voor je interesse,
Toine
Hoi Toine,
bedankt voor de heldere uitleg weer. Op bijgeleverde software bij m’n (canon) camera stond een ‘photo merge’ programma wat overigens ook prima voldoet.
Groet, Geert
Hoi Geert,
Ja, er zijn vele programma’s die de foto’s kunnen samenvoegen.
Fijn dat jouw software ook goed werkt 🙂
Fijn weekend,
Toine