Fotograferen in de Natuur

verwondering leren omzetten in foto's met een wow-gevoel
fotograferen in de natuur

Echte filters, heb je die tegenwoordig nog wel nodig? Dat kun je toch allemaal aanpassen in de nabewerking? Nou, nee dus. In dit artikel leg ik uit wat je wel en niet kunt nabootsen met digitale filters. En ook waarom het nog steeds nuttig is om echte filters mee te nemen in het veld.

 

Voor landschapsfotografie zijn er in de basis drie typen filters interessant: het polarisatiefilter, het grijsfilter en het grijsverloopfilter. Hieronder laat ik het effect van deze drie filters zien en geef ik aan of je dit filter na kunt bootsen in de nabewerking.

 

Polarisatiefilter

Een polarisatiefilter geeft je de mogelijkheid om reflecties te versterken of verminderen. Dit soort reflecties treden op bij glanzende oppervlakken, zoals van water. Hieronder zie je daarvan een voorbeeld.

In de linker foto staat het polarisatiefilter een kwartslag gedraaid ten opzichte van de rechter foto. Hierdoor krijg je in de ene foto een versterkte reflectie van de lucht in het water. En in de andere foto is de reflectie juist verminderd, waardoor je door het water heen kunt kijken.

 

Echte filters: het polarisatiefilter.In deze foto’s werd gebruik gemaakt van echte filters. In dit geval dus het polarisatiefilter.

Door te draaien aan het polarisatiefilter kun je kiezen welk licht je wel of niet doorlaat met het filter. En daarmee dus welke reflecties je wel of juist niet ziet. Dit effect kun je niet nabootsen in de nabewerking. Je zult hiervoor dus met echte filters aan de slag moeten.

 

Grijsfilter

Met behulp van grijsfilters kun je langere sluitertijden bereiken tijdens het maken van je foto’s. Dit kun je toepassen om beweging te suggereren in de bewegende delen van je beeld. Of je kunt er juist rust mee creëren doordat de beweging nauwelijks meer zichtbaar is.

Onderstaand voorbeeld laat in de linker foto een momentopname zien van de zee en de wolken. Deze bewegende elementen lijken hier stil te staan. De rechterfoto is gemaakt met een veel langere sluitertijd. Hierdoor is de zee alleen nog als een waas zichtbaar en ook de wolken zijn bewogen. Dit maakt het tweede beeld veel rustiger om naar te kijken.

 

Echte filters: het grijsfilter.De sluitertijd was in de linker foto 1/30 s en in de rechter 30 s door gebruik te maken van een 10-stops grijsfilter.

In een foto met een lange sluitertijd stapel je als het ware een reeks aaneengesloten momenten in één foto. Er is geen digitaal filter waarmee je dit effect achteraf kunt creëren op basis van een enkele foto.

Alleen wanneer je vooraf had bedacht dat je dit effect op een digitale manier wilde bereiken, dan is er een mogelijkheid. Je kunt dan een serie foto’s schieten vanaf statief. En daarna aan de slag gaan met het samenvoegen van deze foto’s in een fotobewerkingsprogramma zoals Photoshop. Maar zelf vind ik het veel makkelijker (en vooral leuker!) om met echte filters aan de slag te gaan.

 

Grijsverloopfilter

Een grijsverloopfilter kun je inzetten om grote lichtcontrasten in je foto te overbruggen. Bijvoorbeeld bij een lichte lucht en een (relatief) donkere voorgrond. Met behulp van dit filter kun je daardoor tegelijkertijd details laten zien in zowel de donkere als de lichte delen van je foto.

Het grijsverloopfilter is het enige filter (van de drie die hier besproken worden) dat je redelijk kunt nabootsen met digitale filters in een fotobewerkingsprogramma zoals Lightroom. Daarbij moet ik dan wel meteen een kanttekening maken. In de oorspronkelijke foto mogen geen uitgebeten hooglichten en/of dichtgelopen schaduwen zitten. Want als er geen details in de opname zitten, kun je die met de nabewerking ook nooit naar boven halen.

Daarnaast zou ik je willen adviseren om te werken in raw in plaats van in jpg. Je hebt in een raw-bestand namelijk veel meer speelruimte om digitale aanpassingen te maken, dan in een jpg-bestand.

Hieronder zie je een voorbeeld van een foto zonder filter (links), met een digitaal grijsverloopfilter in Lightroom (midden) en met een echt grijsverloopfilter in het veld (rechts).

 

Echte filters of digitale filters?Links: geen filter, midden: digitaal grijsverloopfilter in Lightroom, rechts: 2-stops grijsverloopfilter in het veld.

In de linker foto zonder filter is de lucht behoorlijk overbelicht. Met behulp van een digitaal grijsverloopfilter zijn al heel wat meer details in de wolken zichtbaar te maken, zoals je in de middelste foto ziet. Maar rondom de zon is de oorspronkelijke foto uitgebeten wit, dus hier zijn geen details meer terug te halen. In de rechter foto zie je dat met behulp van een echt grijsverloopfilter ook de details rondom de zon zichtbaar worden.

Heb je geen grijsverloopfilter (bij je) en zijn de lichtcontrasten erg groot? Dan kun je ook een belichtingstrapje maken (neutraal belichten en 1, 2 of 3 stops onderbelichten en overbelichten). Maar ook in dit geval moet je dan je beelden samenvoegen in een fotobewerkingsprogramma zoals Photoshop.

 

Echte filters of digitale filters?

Het effect van een polarisatiefilter is met nabewerking niet te imiteren. Hiervoor ben je dus aangewezen op echte filters. En dit geldt ook voor het effect van een grijsfilter op basis van een enkel beeld. Alleen door een serie beelden samen te voegen kun je dit effect creëren.

Wanneer de lichtcontrasten in de foto niet te groot zijn, is het effect van een grijsverloopfilter wel na te bootsen met behulp van digitale filters. Bij grotere lichtcontrasten zul je meerdere beelden uit een belichtingstrapje moeten samenvoegen. Maar de mooiste resultaten krijg je wat mij betreft toch met echte grijsverloopfilters die je in het veld gebruikt.

Maak jij al gebruik van filters? Zo ja, welke? Zo nee, zou het je leuk lijken om daar eens mee aan de slag te gaan? Ik lees het graag in de reacties hieronder!

 

De volgende stap

Heb je interesse om meer te leren over het gebruik van echte en/of digitale filters voor landschapsfotografie? Misschien is een van onderstaande workshops dan voor jou interessant. Klik op de naam voor meer informatie.

Sfeervolle landschapsfoto’s  We gaan in op hoe je sfeer in een foto creëert + gebruik van polarisatiefilter en grijsverloopfilter.

Lange sluitertijden bij landschapsfotografie  Je leert hoe je lange sluitertijden kunt inzetten voor beweging of juist rust in je landschapsfoto’s + gebruik van grijsfilter.

Haal het maximale uit je foto’s met Lightroom  Over de workflow van je foto’s na de camera en hoe je de maximale sfeer in je beelden naar boven haalt met Lightroom + gebruik van digitale filters.